Nhằm gia tăng khả năng kích kháng bệnh và kích thích tăng trưởng ở cây trồng và vật nuôi, Công ty Dược Miphar đang phối hợp cùng nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu và Triển khai Công nghệ Bức xạ phát triển một số dòng
chế phẩm ứng dụng nano selen và oligochitosan.
Oligochitosan (OCS) là một polysaccarit có tính tương hợp sinh học, phân hủy sinh học, kháng khuẩn, kháng nấm và đặc biệt có khả năng tăng cường hệ miễn dịch, làm chất ổn định và khảo sát độ ổn định theo thời gian.
Selen là nguyên tố vi lượng quan trọng, có ảnh hưởng rộng rãi đến các hệ thống sinh học, bao gồm các hiệu ứng chống oxy hoá, phòng chống ung thư và kháng virus. So với selen ở dạng ion, nano selen (SeNPs, kích thước hạt khoảng 41,75 nm) có hoạt tính sinh khả dụng, hoạt tính sinh học cao hơn và độc tính thấp hơn.
Nano selen. (Ảnh minh họa)
Có nhiều phương pháp tổng hợp SeNPs từ ion Se, như phương pháp hóa học sử dụng axit ascorbic, glutathione, hydrazine hydrate làm chất khử; phương pháp sinh học sử dụng sinh khối vi khuẩn làm chất khử; phương pháp chiếu xạ tia gamma cobalt-60 (Co-60). Trong đó, chiếu xạ được xem là phương pháp hiệu quả, với những ưu điểm như: (1) phản ứng được thực hiện ở nhiệt độ phòng, (2) hiệu suất tạo SeNPs cao, (3) SeNPs có độ tinh khiết cao do không tồn dư chất khử, (4) dễ dàng điều chỉnh kích thước hạt SeNPs bằng cách thay đổi liều và suất liều chiếu xạ, (5) có khả năng sản xuất với khối lượng lớn.
Nano selen được chế tạo bằng phương pháp chiếu xạ tia gamma Co-60 sử dụng oligochitosan làm chất ổn định như sau: hòa tan một lượng SeO2 vào trong dung dịch oligochitosan 3% và thêm nước vừa đủ để tạo thành dung dịch H2SeO3 2,5 mM/OCS 2%. Dung dịch sau đó được cho vào bình thủy tinh có nút vặn kín khí và chiếu xạ trên nguồn gamma SVST Co-60/B. Các hạt nano selen sau khi được tạo thành sẽ được ổn định kích thước hạt bằng oligochitosan.
Do việc lưu trữ và vận chuyển dung dịch SeNPs/OCS không đơn giản, nên sau khi kết thúc quá trình chiếu xạ, hỗn hợp nano selen – oligochitosan sẽ được để ổn định trong 24 giờ, sau đó đem đi sấy phun tạo thành dạng bột mịn có màu cam đậm. Phổ EDX cho thấy bột SeNPs/OCS có độ tinh khiết cao, chỉ chứa 3 nguyên tố là selen (4,53%), cacbon (45,25%) và oxy (50,22%). Đây chính là phương pháp có khả năng sản xuất bột SeNPs/OCS quy mô công nghiệp để đưa vào ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, kể cả y sinh và mỹ phẩm.
Chế phẩm chứa SeNPs/OCS độ tinh khiết cao với khả năng tăng cường và phục hồi hệ miễn dịch còn được định hướng áp dụng trong thực phẩm chức năng để hỗ trợ phục hồi sức khỏe cho các bệnh nhân điều trị ung thư.
Từ kết quả như trên, Công ty Cổ phần Dược Miphar đang tích cực triển khai các dòng
chế phẩm ứng dụng oligochitosan và nano selen để sớm tung ra thị trường, sử dụng trong các ngành trồng trọt, chăn nuôi và thủy sản, thay thế việc sử dụng kháng sinh trong nông nghiệp.
Hoàng Kim