Đông trùng hạ thảo là tên gọi của một dạng cộng sinh giữa một loài nấm túi có tên khoa học là Cordyceps sinensis với ấu trùng của một loài côn trùng thuộc chi Hepoalus. Từ xưa đến nay nấm đông trùng hạ thảo (ĐTHT) vẫn được xem là một loại dược liệu quý hiếm và được coi là một vị thuốc cải lão hoàn đồng. Cùng với nhân sâm, linh chi, tam thất, có thể nói ĐTHT đã tạo thành “bộ tứ” thần dược mang lại sức khỏe cường thịnh cho con người.
Công ty TNHH MTV Sản xuất - Thương mại - Dịch vụ Nana Farm đã ứng dụng thành công quy trình công nghệ nuôi trồng nấm ĐTHT dòng Cordyceps Militaris theo hướng hữu cơ (xem sơ đồ). Đây là quy trình khép kín từ khâu nhân nuôi lai tạo chủng giống, nuôi trồng quả thể nấm, thu hoạch, cũng như quá trình bảo quản luôn đảm bảo giữ được chất lượng tốt nhất.
Theo chị Bùi Thị Phương Nhã, giám đốc Nana Farm, yếu tố quan trọng đầu tiên để có thể nuôi trồng nấm ĐTHT thành công chính là phòng nuôi. Theo đó, phòng nuôi trồng phải đảm bảo các yếu tố sau: phải là phòng vô trùng có độ sáng, thoáng tự nhiên. Kế đến là hệ thống phun sương tạo ẩm (tự động) cần thiết trong khoảng 70 – 85%; hệ thống làm lạnh giữ nhiệt độ ổn định (18 – 20 độ C); hệ thống giàn và giá để đặt các lọ cơ chất, bình nuôi. Bên cạnh đó còn phải kể đến hệ thống chiếu sáng, ẩm kế, nhiệt kế…
Giá thể nuôi trồng nấm phù hợp được sử dụng từ nguồn nguyên liệu: gạo lứt, nước dừa, bột nhộng tằm và được phối hợp theo tỷ lệ 1,5:5:1,2 và có bổ sung một số vi lượng thiết yếu. Giá thể sau khi được phối hợp các nguồn nguyên liệu, được đưa vào các bình thủy tinh để tiến hành nuôi trồng và được hấp tiệt trùng ở nhiệt độ 121 độ C, áp suất 1,2 Atm trong thời gian 3 giờ. Sau đó để nguội tự nhiên, bắt đầu cấy giống.
Cũng theo chị Phương Nhã, trong giai đoạn đầu, các bình thủy tinh sau khi được cấy giống nấm sẽ được nuôi sợi trong điều kiện không ánh sáng, độ ẩm 75% ở nhiệt độ 25 độ C trong khoảng thời gian từ 15- 20 ngày. Khi sợi nấm “ăn” kín toàn bộ bề mặt môi trường, lúc này quy trình nuôi trồng đã chuyển sang giai đoạn 2.
Ở giai đoạn 2 là tạo quả thể nấm, ở giai đoạn này, các bình nuôi nấm được nuôi ở điều kiện chiếu sáng 12 giờ/ngày, với cường độ chiếu sáng 1000 Lux, độ ẩm 80% và nhiệt độ 22 độ C. Hàng ngày vào buổi sáng sớm và chiều tối tiến hành mở cửa phòng khoảng 30 phút để có sự lưu thông không khí trong và ngoài phòng. Sau khoảng 15 ngày trên bề mặt các lọ nấm bắt đầu mọc ra các ngọn nấm li ti. Khi đó bắt đầu chuyển sang giai đoạn 3.
Giai đoạn 3 là nuôi quả thể nấm, ở giai đoạn này các bình nấm được nuôi ở chế độ chiếu sáng 12 giờ/ngày với cường độ chiếu sáng 700 Lux, độ ẩm 80 - 85%, nhiệt độ 22 độ C. Hàng ngày vào buổi tối và sáng sớm cũng phải mở cửa phòng khoảng 30 phút cho lưu thông khí. Cũng cần lưu ý là trong quá trình nuôi phải thường xuyên kiểm tra, theo dõi hàng ngày để loại bỏ các bình bị mốc, nhiễm khuẩn.
Sau khoảng 2 tháng trên ngọn nấm bắt đầu xuất hiện bào tử nấm (đầu ngọn nấm có màu vàng đậm hơn phần thân nấm) khi đó tiến hành thu hoạch nấm bằng cách mở nắp bình, dùng kéo cong cắt ngọn nấm xuống sát mặt cơ chất hoặc dùng panh kẹp lấy từng cụm nấm ra.
Ngoài ra, để tận thu đợt 2 đối với các bình còn nguồn cơ chất, ta phải thu hoạch nấm trong điều kiện vô trùng để tránh nhiễm khuẩn và nấm mốc cho các bình nuôi. Sau khi thu nấm dùng nylon bịt kín lại miệng bình rồi tiếp tục đưa vào phòng nuôi để thu hoạch lần 2.
Được biết, chi phí đầu tư cho công nghệ nuôi ĐTHT nhân tạo khá rẻ vì các thiết bị phục vụ cho sản xuất nấm như: nồi hơi công nghiệp, thiết bị khử trùng, hệ thống phun sương, máy điều hòa … đều hoàn toàn có thể sản xuất ở trong nước với giá thành phù hợp. Bên cạnh đó, nguồn nguyên liệu sử dụng quá trình nuôi cấy cũng có sẵn và đảm bảo an toàn chất lượng sản phẩm.
Nana Farm được biết đến là đơn vị chuyên nghiên cứu quy trình nuôi cấy và đa dạng hóa các sản phẩm từ ĐTHT, hệ thống hóa máy móc, lập quy trình sản xuất và công thức cho từng loại sản phẩm. Hiện các sản phẩm chủ lực của đơn vị gồm có ĐTHT tươi, ĐTHT sấy khô, rượu ĐTHT, mật ong hoa rừng ngâm ĐTHT. Công nghệ nuôi trồng nấm đông trùng hạ thảo sẽ được giới thiệu tại Techmart Công nghệ sau thu hoạch trực tuyến 2021 (do Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức). Doanh nghiệp, tổ chức hoặc cá nhân có nhu cầu tìm hiểu, chuyển giao công nghệ vui lòng đăng ký tham dự
tại đây để nhận catalogue công nghệ & thiết bị tại sự kiện.
Trải nghiệm nền tảng triển lãm trực tuyến tại:
www.techmart.techport.vn (vui lòng truy cập bằng trình duyệt hoặc copy link dán vào trình duyệt để được trải nghiệm tốt nhất)
Để biết thêm thông tin, Quý khách vui lòng liên hệ:
Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ
Phòng Giao dịch công nghệ
79 Trương Định, P. Bến Thành, Q.1, TP. HCM
ĐT: (028) 3521 0735 - 3825 0602
ĐTDĐ: 0968 845 770 (gặp Hương)
Email: tmhuong@cesti.gov.vn
Mai Mai